Szwedzki system podatkowy a planowanie emerytalne
W każdym kraju system emerytalny działa w nieco inny sposób. Warto wiedzieć, jak dokładnie funkcjonuje, by odpowiednio przygotować się na czas po zakończeniu pracy zarobkowej. Jak zaplanować swoją emeryturę w Szwecji?
System emerytalny w Szwecji
W Szwecji wysokość emerytury oblicza się na podstawie wszystkich dochodów uzyskiwanych w tym kraju przez całe życie. Środki związane z tym świadczeniem są gromadzone dzięki płaconym podatkom odliczanym od comiesięcznego wynagrodzenia. Co więcej, w kraju tym emerytura powszechna jest zasilana również przez dodatkowe pieniądze przyznawane za pierwsze cztery lata życia każdego dziecka. Przysługują one również osobom, które przebywały na urlopie rodzicielskim.
Środki na poczet emerytury w Szwecji są odkładane również wtedy, gdy:
- przebywasz na urlopie rodzicielskim,
- studiujesz i otrzymujesz środki na naukę w szkole wyższej,
- odbywasz służbę wojskową,
- otrzymujesz rentę lub zasiłek aktywizacyjny,
- otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych,
- otrzymujesz dopłatę do emerytury od państwa.
W Szwecji wypłacaniem emerytury zajmuje się Pensionsmyndigheten, czyli urząd emerytalny. Świadczenie powszechnie składa się tam z kilku elementów – emerytury składkowej, dodatku emerytalnego, emerytury podstawowej oraz uzależnionej od dochodu. W przypadku osób urodzonych przed 1953 rokiem uwzględnia się też kwotę uzupełniającą. W Szwecji świadczenie to jest wypłacane do końca życia.
Osoby, w przypadku których kwota emerytury jest niska, w Szwecji mogą liczyć również na dodatek mieszkaniowy i zapomogę dla osób starszych.
Części składające się na emeryturę w Szwecji
Na emeryturę wypłacaną osobom, które w trakcie swojego życia pracowały w Szwecji, składa się wiele elementów. To:
- emerytura składkowa – na jej poczet odkłada się 2,5% dochodów. Pieniądze te mogą zostać ulokowane na funduszu wybranym przez podatnika,
- emerytura uzależniona od dochodu – to 16% dochodów (wynagrodzenia miesięcznego, dochodu z prowadzenia działalności gospodarczej, zasiłku dla bezrobotnych, rodzicielskiego czy aktywizacyjnego oraz renty),
- dodatek emerytalny – kwota zależy m.in. od emerytur uzyskiwanych również w innych państwach, jak np. Polska, a także czasu pracy w Szwecji,
- emerytura podstawowa – dotyczy osób mieszkających w Szwecji, które uzyskiwały niskie dochody lub nie pracowały wcale,
- dodatek mieszkaniowy – dotyczy osób, których emerytura jest niska. Można się o niego ubiegać się zarówno w związku z wynajmem mieszkania, jak i własnymi nieruchomościami czy pobytem w domu opieki,
- zapomoga dla osób starszych – jest przeznaczona dla szwedzkich seniorów, którzy nie otrzymują emerytury lub jest ona niewystarczająca, by pokryć ich wszystkie potrzeby.
Składki emerytalne w Szwecji
W Szwecji co roku aż 18,5% wynagrodzenia jest odkładane na poczet emerytury powszechnej. Trafiają tam również środki wynikające z innych świadczeń, które podlegają opodatkowaniu. Na te 18,5% składają się dwie części – 16% na poczet emerytury uzależnionej od dochodu, a 2,5% na emeryturę składkową.
To, co dzieje się z 16% wynagrodzenia, jest ściśle określone przez obowiązujące przepisy. Wartość emerytury uzależnionej od dochodu jest ściśle związana ze średnimi zarobkami w Szwecji, które zmieniają się z biegiem lat. Natomiast pozostałe 2,5% można przeznaczyć na dowolny cel – samodzielnie wybrać fundusze, na których zostaną ulokowane środki. Jeśli podatnik nie podejmie decyzji, pieniądze automatycznie trafiają do AP7 Såfa. To domyślny państwowy fundusz oszczędnościowy.
Czy ze Szwedzkiej emerytury można korzystać również w Polsce?
Osoby, które pracowały w Szwecji nawet przez zaledwie kilka miesięcy w swoim życiu, po powrocie do Polski wciąż mogą korzystać ze świadczeń przysługujących w tamtym kraju. Wówczas po przekroczeniu wieku emerytalnego otrzymują one emeryturę uzależnioną od dochodu, uzupełniająca i składkową. Takim osobom nie przysługuje jednak dodatek emerytalny, mieszkaniowy oraz szwedzkie zapomogi dla osób starszych.
Emerytura szwedzka i polska
Wielu Polaków decyduje się na pracę w Szwecji jedynie przez kilka miesięcy lub lat. W większości przypadków wcześniej pracowali oni w Polsce, a po powrocie często szukają ponownego zatrudnienia w naszym kraju. Osobom tym przysługuje więc emerytura z obu państw – w każdym z nich wyliczona na podstawie odprowadzanych składek.
Dodatkowa emerytura uzyskiwana w Polsce nie ma wpływu na wysokość szwedzkiej emerytury uzależnionej od dochodu, składkowej i uzupełniającej. Może jednak powodować obniżenie części podstawowej, dodatku mieszkaniowego i emerytalnego lub zapomogi dla osób starszych (choć w trzech ostatnich przypadkach konieczne jest mieszkanie na terenie Szwecji). W takim przypadku dokładną kwotę wylicza się indywidualnie, biorąc pod uwagę czas pracy i wysokość opłaconych składek w konkretnych państwach. Proces jest jeszcze bardziej skomplikowany w sytuacji, gdy dana osoba pracowała w większej liczbie krajów w ciągu swojego życia.
Samodzielne oszczędzanie na emeryturę w Szwecji
W Szwecji, podobnie jak w Polsce, istnieją również podmioty pozwalające na samodzielne oszczędzanie na emeryturę. Można dostarczać im środki za pośrednictwem banku lub towarzystwa ubezpieczeniowego. Są one wypłacane po przekroczeniu wieku emerytalnego, w miesięcznych transzach. W ten sposób można zabezpieczyć się na przyszłość np. w sytuacji, gdy wiesz, że przysługująca Ci kwota emerytury będzie stosunkowo niska.
Pomoc specjalistów w zakresie szwedzkich emerytur
Szwedzkie emerytury są bezpośrednio powiązane z obowiązującym w tym kraju systemem podatkowym. Osoby pracujące za granicą muszą rozliczać swoje przychody również w Polsce – zasady różnią się w zależności od miejsca rezydencji oraz wielu innych czynników. Z tego powodu w takim przypadku dobrym pomysłem jest skorzystanie z pomocy specjalistów z biura księgowego. Osoby te potrafią odpowiednio przygotować rozliczenia dla szwedzkich i polskich urzędów skarbowych – dokumenty te są niezbędne m.in. do wykazania środków przekazanych na poczet przyszłej emerytury.